Gaswinning vanuit kleine velden.

Gesteld is, dat Nederland per 1 januari 2013 beschikte over nog 1130 miljard kuub aan aardgasreserves, waarvan in Slochteren 824 miljard. De VN stelt dat eigenlijk 80% van alle fossiele brandstoffen in de grond moet blijven zitten om verdere opwarming van de aarde door CO2-uitstoot te voorkomen.

Nu is 80% van 1130 miljard kuub 904 miljard kuub en 20% is 226 miljard. Bij deze rekenwijze zou in Groningen nog 165,8 miljard kuub gewonnen kunnen worden.. In 2010 werd in Slochteren 85 miljard kuub opgehaald waarvan 57 miljard werd geëxporteerd, 28 miljard kuub werd dus niet geëxporteerd. In 2014 en 2015 mocht 42,5 miljard kubieke meter worden geproduceerd. Voor 2015 is bepaald dat er 39,4 mag worden geproduceerd (tot 1 juli slechts 16,5 miljard).

24 april 2015. GRONINGEN – Het instemmingsbesluit dat minister Henk Kamp van E.Z.in januari nam, voorziet dit jaar nog in winning van maximaal 39,4 miljard kubieke meter gas uit het Groningenveld.  Daar is veel verzet tegen wegens de aardbevingen die de gaswinning veroorzaakt. Het huidige provinciebestuur van Groningen vindt dat de gaswinning per direct moet worden teruggebracht naar 27 miljard kuub per jaar en daarna „zo snel mogelijk” naar 12 miljard kuub.

Het is duidelijk dat de Nederlandse aardgas in Groningen ofwel jaarlijks zeer beperkt ofwel niet lang meer gewonnen kan worden en daarom zijn de aardgasondernemingen naarstig op zoek naar nieuw locaties. Diverse kleinere partijen dan de NAM zijn actief op dat terrein. Zo ook Tulip-Oil, welke onderneming een oog heeft op de velden M 10a/M11 bij Terschelling. Gesteld is dat het daar gaat om een winbare  2-4 miljard kubieke meter: een minieme reserve vergeleken met de Nederlandse gasexport van 57 miljard alleen al in 2010.

Er is berekend, dat om 20% uit Slochteren te compenseren met gaswinning uit kleine velden, dat er ELK JAAR 1000 putten zouden moeten worden geslagen.

Het is duidelijk dat een eventueel JAARLIJKS te winnen hoeveelheid aardgas uit de meeste kleine velden geen soelaas biedt. Beter is het om dit gas te laten zitten en het Groninger gas UITSLUITEND VOOR BINNENLANDS HUISHOUDELIJK GEBRUIK te benutten en dus industriële toepassingen en export zo mogelijk onmiddellijk te beëindigen.

Advertentie

Schaliegaswinning = schade door gaswinning?

Dit bericht was eerder gepost op 13-01-2013.

GASWINNING TERSCHELLING.

De Nederlandse regering overwoog om in het grensgebied met Duitsland, in Oost-Gelderland en Oost-Overijssel, het boren op geringe diepte naar Schaliegas toe te staan. Maar Duitsland daarentegen beperkte eventuele schaliegaswinning op geringe diepte. Boven 3000 meter diepte is proefwinning nu al niet toegestaan. Mede op grond van risico-schattingen heeft Frankrijk in al 2011 de winning van schaliegas verboden en Britse winning is stil gelegd in verband met mogelijke aardbevingen.

Nederland is door zijn hoge bevolkings- en bebouwingsdichtheid en hoog ontwikkelde infrastructuur niet erg geschikt voor schaliegaswinning.

Oktober 2013: Frans frackingverbod definitief. Het Internationaal Energie Agentschap claimt dat Frankrijk over de grootste schaliegasbronnen van Europa beschikt. Maar het hoogste gerechtelijke orgaan van Frankrijk, de Grondwettelijke Raad, handhaaft het frackingverbod.

Juni 2013. In een manifest (initiatief van Jan Rotmans Erasmus-Universiteit-Rotterdam) keren 54 hoogleraren Milieu en Duurzaamheid zich tegen schaliegaswinning.
Zie: https://www.nieuws.nl/algemeen/20130622/Ruim-vijftig-hoogleraren-tegen-schaliegasboringen. Zie: (milieudefensie) https://www.milieudefensie.nl/schaliegas/     Zie: (stichting Schaliegasvrij-Nederland) https://www.schaliegasvrij.nl/de-situatie-in-nederland/ of https://www.schaliegasvrij.nl/factsheet-schaliegas/

Maatschappelijke weerstand: http://www.milieudefensie.nl/oliewinning/nieuws/niet-boren-naar-schaliegas-bij-mij-in-de-buurt-zegt-7-op-10-nederlanders

Video Don’t frack my mother. http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=VfymhAEe-TM

December 2013. Dallas is de grootste Texaanse stad die schaliegaswinning de rug toekeert. In de VS krijgt fracking steeds minder steun van lokale besturen. Bewoners vrezen dat de techniek het grondwater vervuilt en aardbevingen veroorzaakt.

Vervuilingen: Olie- en gaswinning in Texas, Kansas en Oklahoma leveren miljarden liters vervuild water op. Water,vermengd met zand en chemicaliën, wordt onder hoge druk in schaliegasvelden geïnjecteerd. Door dat inpersen wordt het leisteen opengebroken. Er ontstaan dan actieve breuklijnen in het veld, maar ook scheuren in bebouwing erboven. Met het aardgas komt het meeste van dat chemisch vervuilde water weer naar de oppervlakte.

De schade aan landschap/natuur door de bijbehorende industriële activiteiten zal groot zijn. Bekijk deze video uit de V.S. maar eens:   https://www.youtube.com/watch?feature=player_detailpage&v=IQfCzZiF9a8

Aardbevingen:

Het stadje Prague in Oklahoma (Verenigde Staten) werd op 6 november 2011 getroffen door een aardbeving met een magnitude van 5.7, met als gevolg schade aan huizen en gebouwen. Een beangstigende ervaring voor veel inwoners in een gebied waar tot enkele jaren geleden aardbevingen eigenlijk nooit voorkwamen.* Maar de laatste jaren trekt het de aandacht van de geologen van de US Geological Survey: het aantal aardbevingen is er sterk toegenomen. Tussen 1970 en 2008 waren er in de staat Oklahoma slechts 89 bevingen, van 2009 tot 2014 waren het er maar liefst 751 in slechts vijf jaar. Per jaar 55 x zoveel. Daarbij waren ook sterkere bevingen, met een magnitude 3 en hoger.

De oorzaak lag indirect in de sterk toegenomen toepassing van fracken voor schaliegas en schalie-olie. Bij het fracken zelf komen doorgaans geen sterke aardbevingen voor (al zijn ze hinderlijk genoeg). Maar er komen wél grote hoeveelheden moeilijk te zuiveren afvalwater vrij. Om kosten voor zuivering te vermijden, wordt dit in lege olie- en gasvelden gepompt, en daarvan hebben staten als Oklahoma er vele. Ook de sterke aardbeving bij Prague (waarvan aanvankelijk werd aangenomen dat het om een natuurlijk beving zou gaan) is waarschijnlijk getriggerd door een eerdere beving bij een injectieput.

Injectie van afvalwater in lege gasvelden heeft ook in Nederland al tot aardbevingen geleid: op 26 november 2011 vond een beving met magnitude 2.8 plaats bij De Hoeve in Friesland. Volgens het KNMI en Staatstoezicht op de Mijnen is deze beving het gevolg van de injectie van productiewater in een leeg gasveld bij Noordwolde / Weststellingwerf door olie- en gasbedrijf Vermillion.

Hoe werkt het? De diepe ondergrond is door de krachten van binnenuit de aarde verbrokkeld geraakt, er komen veel breuken in voor waarlangs gesteentepaketten langs elkaar kunnen schuiven. Vaak gebeurt dat schoksgewijs en dit veroorzaakt dan een aardbeving. Als de krachten op die breuken niet al te groot zijn, voorkomt de ruwheid van het gesteente langs het breukvlak dat zo’n schoksgewijze verplaatsing plaats kan vinden doordat de wrijvingskrachten te groot zijn. Maar de wrijving kan heel snel afnemen als er onder hoge druk water door een breukvlak gaat stromen. Het breukvlak wordt als het ware gesmeerd door het water. Dat is precies wat er kan gebeuren als je water in de diepe ondergrond pompt. Zoiets kan al bij het fracken gebeuren (zoals een paar jaar geleden in Engeland), maar ook als je grote hoeveelheden afvalwater van honderden tot duizenden boringen in lege gasvelden gaat pompen.

Per schaliegasput wordt er 15 tot 20 miljoen liter water (500 tankwagens) verbruikt voor het fracken; dit komt vervuild weer terug uit de boorput. Voor de ontwikkeling van een schaliegasveld met een paar duizend boringen gaat het om miljarden liters. Zuiveren van dat water is kostbaar, en daarom is terugpompen in lege gasvelden goedkoop als je tenminste de aardbevingsschade niet hoeft te betalen.

Gebeurt dit ook in Nederland? Ja, maar het is nauwelijks bekend. Weliswaar gaat het nog niet om afvalwater van schaliegas, maar om productiewater van gewone olie- en gasboringen, De grootste hoeveelheid afvalwater is productiewater van het olieveld bij Schoonebeek, waar met stoominjectie de laatste resten dikke olie uit een een zandsteenlaag gepompt worden. Dat is ook een proces waar veel afvalwater bij vrijkomt (6 tot 12 miljoen liter per dag – evenveel als het fracken van 200 schaliegasput in een jaar). Dit wordt sinds kort geïnjecteerd in lege gasvelden in Twente. Het is slechts een kwestie van tijd dat ook elders in Nederland meer aardbevingen zullen plaatsvinden door de toenemende injectie van afvalwater in oude gasvelden. Als er naar schaliegas en -olie geboord gaat worden wordt dit nog veel meer. Er zal op veel meer plaatsen afvalwater in de ondergrond geïnjecteerd moeten worden. Heel Nederland is straks Groningen. Bron: Schaliegasvrij Nederlan.

– Sinds november 2013 werd het Texaanse stadje Reno (boven de “Barnett Shale” met zo’n 1000 miljard m3 winbaar aardgas) getroffen door zo’n dertig aardschokken met als zwaarste één van 3.6 Richter. Alle stadjes en dorpen nabij de “fracking fields” hebben te lijden van aardbevingen, die in frequentie en intensiteit steeds toenemen. In de eerste week van december 2013 werd Oklahoma-City geplaagd 87 aardschokken met als zwaarste één van 4.5 Richter.

Maart 2014. Shell trekt zich terug uit een schaliegasproject in de V.S. Gelegenheidsmotief: Het levert geen winst op. De keerzijde van schaliegaswinning: De zichtbare schade die Shell nu veroorzaakt bij schaliegasboringen is nog maar het topje van de ijsberg. Niet zichtbaar is dat door het fracken de bodem een gatenkaas vol chemicaliën wordt en dat schaliegas een grote bijdrage levert aan het klimaatprobleem. Want wanneer afvalwater in open bassins wordt opgeslagen, zoals Shell doet in de VS en Oekraïne, kan schaliegas door methaanlekkages zelfs schadelijker zijn voor het klimaat dan steenkool. Want in een schaliegasveld moet op korte afstanden boringen worden gedaan. Daarmee wordt het gasveld zo lek als een zeef. Bij elke boring worden ook nog enorme hoeveelheden chemicaliën gebruikt. Hierbij een indruk van het ondergrondse boorleidingnet zoals dat er bovengronds zal uitzien:

Doc1 Pijplijnen Schaliegas bovengronds.

Mei 2014: In Duitsland komen er wettelijke maatregelen om de omstreden delfmethode onmogelijk te maken. Dit hebben de ministers van milieu van de 16 deelstaten afgesproken met hun federale collega.

AARDGAS SLOCHTEREN RAAKT OP. Omdat de grote gasbel van Nederland (die bij Slochteren) binnen niet al te lange tijd (omstreeks 2025 ?) uitgeput zal zijn, is men hier begonnen kleinere, minder voordelige aardgasvelden in zandsteen, te exploiteren.Vaak genoeg zijn die kleine velden niet rendabel te exploiteren. Daarom zoeken de gasboorders naar ANDERE winmethoden. Het opblazen van KLEISTEEN-lagen, met winning van “schalie-gas”, is een voorgespiegelde mogelijkheid. Maar die methode heeft zo z’n kwalijke kanten: de boringen (2-5.5 km lang) zijn veel kostbaarder. (De geplande proefboringen naar gas in Boxtel en Haaren gaan ergens tussen de tien en twintig miljoen euro per boring kosten). In het gasveld moet verder over een stukje van 200 meter ca. 200.000 m3 water, 1800 ton zand en 100 ton (milieuschadelijke) chemicaliën worden geïnjecteerd. Een groot deel van die hulpstoffen zal in het veld achterblijven ( met grote kans op verontreiniging van het grondwater). Een deel van die hulpstoffen zal met het vrijkomende aardgas meekomen. Zuivering van dat afvalwater is zeer kostbaar.

GEBROKEN GASLAAG. De gashoudende kleilagen worden geforceerd gebroken, waardoor er kans is op bodemverzakking en aardbevingen. Lekkage van schaliegas al bij de boring maar ook bij de latere productie is aanmerkelijk veel: er kan zo’n overdruk optreden, dat het methaangas moet worden afgefakkeld, verbrand, waarbij een grote hoeveelheid gas wordt verkwist en heel veel methaan, CO2 en hitte de atmosfeer zal vervuilen. Methaan is veel en veel schadelijker broeikasgas dan CO2.

BODEMVERONTREINIGING. Gashoudend gesteenten zijn poreus. Het probleem is, dat poriën in gesteenten vaak klein zijn en snel verstopt raken. In sommige gesteenten zit wel het nodige gas, maar kan dit er niet uit omdat de poriën te klein zijn. Bij SCHALIEGASWINNING ofwel “hydraulic fracturing’ wordt water (met daarin onder meer toxische, corrosieve, carcinogene en radioactieve stoffen, zoals benzeen, kwik, arseen en radium 226) onder zeer hoge druk in de gashoudende ondergrond geperst. Hierdoor worden kleine scheuren in de schalielaag vergroot, waardoor gas richting de boorpijp kan stromen. Resten van de fracking-vloeistoffen (zo’n 25 %) met het kankerverwekkende benzeen en andere giftige substanties kunnen in het grond- en oppervlaktewater terecht komen *) Ook veroorzaakt de techniek kleine aardbevingen en kost deze veel energie, waardoor het verbruik van fossiele brandstof (dus ook de CO2-uitstoot) sterk zal stijgen.

*) Wetenschappers in Pennsylvania stellen vast, dat bij SCHALIEGASWINNING de waarden voor radioactiviteit in sedimenten de drempelwaarden ver overschrijden. De wetenschappers stelden ook hoge concentraties zouten en metalen in het spoelwater vast. “De behandeling van het afvalwater verwijdert wel een aanzienlijk deel van de radioactiviteit, maar een aantal zouten zoals bromide wordt niet verwijderd. Dat is significant, want bromide verhoogt het risico op de vorming van erg giftige bijproducten in drinkwater-reservoirs stroomafwaarts. Het is duidelijk dat men het lozen van afvalwater moet stoppen om de waterlopen te beschermen.”

GERINGE OPBRENGST. De vette, gashoudende kleisteen-lagen bevatten per kubieke meter veel minder gas dan bij gashoudend zandsteen, de ontgaste delen zakken sneller ineen, de overdruk verdwijnt, er zijn meer boorputten nodig. De consequentie is, dat winning van schaliegas veel langzamer gaat en kostbaarder is dan conventionele gaswinning. Huishoudelijk gas wordt duurder en er komt een grotere afhankelijkheid van Russisch aardgas. De uitstoot van broeikasgassen kan flink toenemen door de winning van schaliegas. Het gebruik van schaliegas komt bovenop de winning van regulier gas en steenkool en niet in plaats van.

GEBREK AAN INZICHT EN KENNIS. De kennis van het gedrag van aardlagen bij gaswinning of CO2-opslag is nog steeds gering. Enige zekerheid kan hier misschien pas over 25 jaar worden gegeven, niet eerder kunnen en mogen zekere conclusies worden getrokken. Intussen weten we wel zeker dat de bodem daalt omdat de gasdruk in de onderaardse gashoudende poriën vermindert.

BODEMDALING, AARDBEVINGEN. De vraag wordt wel gesteld of bodemdaling (en daarmee de kans op aardbevingen) te compenseren valt door bijvoorbeeld opslag van CO2 in de vrijgekomen holtes. CO2 wordt genoemd als “relatief ongevaarlijk gas”. Nou, dat is het dus NIET. Waterstof als “vulmiddel” is een nóg gevaarlijker gas. Maar bodemdaling is NIET te voorkomen en ook niet te compenseren. De holtes waar aardgas uitgehaald is, zullen door de 2-3 km dikke bodemlagen erboven meteen dichtgedrukt worden. En die druk van boven verhindert doorstroom van aardgas in de afvoerbuis.
De bodem klinkt aanmerkelijk meer in dan eerder voorzien en dat gebeurt niet geleidelijk maar schoksgewijs en niet overal evenveel, maar als bij een inzakkende soufflé: in het midden meer, aan de randen van een gebied rond een winplaats minder. Bovendien worden door het verzakken van een deel de onderaardse lagen ( als ze dat al niet zijn) gebroken en is “de opdruk” onregelmatig. Het gaat -zoals bij kruiend ijs- dan om schotsen : hier en daar treedt een overmatige bodemdaling ofwel een bodemstijging op. Een ingezakte “soufflé” (= bodemdaling) zal overeenkomsten vertonen met de magnitudes bij een aardbeving zoals hier uitgebeeld:

SLOCHTEREN RAAKT LEEG.

Van groot belang is vaststelling van de exacte hoogteveranderingen. Daarbij dient NIET te worden uitgegaan van een meetpunt IN het gasveldgebied maar van een vast punt BUITEN het terrein. Bij het uitgaan van een hoogtepunt IN een gaswingebied is elke meting onjuist en elke hoogteverschil te klein.

HERSTEL BODEMVERZAKKING ? Bij gebruik van gassen (oa CO2 en N2) of chemische stoffen bij gaswinning kunnen onvoorziene effecten optreden. Een motief dat bepaalde win-methodes een bodemdaling (met CO2-opslag, gebruik van stikstof of chemicaliën) teniet kunnen doen is onzin. Twee, drie kilometer bovenliggende massa verhef je daarmee niet meer. De poriën waren immers al gedicht. En als zulks al kan, dan zullen die bodemstijgingen LATER zijn ( na de VERTRAAGDE bodemdaling) en een nog onkenbaar effect hebben (verstoring van bebouwing, aardbevingen).

RESTGASWINNING. Het idee ( zie ZEPP-project) om bij restgas-winning CO2 of stikstof (N2) aan één kant van een veld te pompen in de hoop dat er verderop aardgas te winnen valt is evenzo onzinnig. ALS de methode al werkt dan wordt het aardgas in steeds hogere mate verontreinigd met CO2: de winning van zo’n restje wordt dan economisch onrendabel. Verontreiniging met N2 is een minder groot probleem.
– Schaliegaswinning heeft z’n positieve kanten. Zie DOSSIER SCHALIEGAS (http://fibronot.nl/dossier-schaliegas/ )
– Schaliegaswinning heeft z’n kwalijke kanten. Zie bv. de FRACCIDENTS op: http://earthjustice.org/features/campaigns/fracking-across-the-united-states
en hier: http://www.schaliegasvrij.nl/factsheet-schaliegas/ Daarnaast kun je ook op Google-Earth de ENORME MATE VAN VERBRANDING van aardgas bij oliewinning constateren. Dat is niet alleen zonde van het gas, maar die methode brengt een enorme vervuiling met zich mee. *) Ook onder Dokkum is een forse hoeveelheid aardgas afgefakkeld, verbrand, de atmosfeer vervuilend met een enorme hoeveelheid hitte én CO2. Zonde, zou ik zeggen. Als je er geen andere weg mee weet dan het stomweg te verbranden, boor dan daar niet en LAAT DAT GAS MAAR ZITTEN. Om te voorkomen dat het Nederlandse aardgas in 2025 uitgeput zal zijn en we op buitenlands gas moeten koken en onze gebouwen verwarmen. Buitenlands gas dat een andere samenstelling heeft waardoor alle gas-apparaten moet worden omgebouwd of vervangen.

*) http://www.cnbc.com/id/100412356
Voor veel info over schaliegas kun je uiteraard terecht op: http://nl.wikipedia.org/wiki/Schaliegas en hier: http://www.schaliegasvrij.nl/

1 maart 2013: Marknesse en Luttelgeest zijn door Cuadrilla uitgekozen als mogelijke locaties voor een proefboring naar schaliegas. De komende weken wordt onderzocht of daar veilig geboord kan worden. Schaliegas is met een omstreden methode te winnen uit keiharde leisteenlagen in de diepe ondergrond….En: een boring is zeer kostbaar. de stap naar FEITELIJKE exploitatie is dan klein.

Naast een stuk van Zuidoost-Friesland is ook een fors deel van de Friese Wouden in beeld als gebied waar mogelijk schaliegas valt te winnen. Dit blijkt uit de stukken die minister Henk Kamp (Economische Zaken) naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Het gebied bestrijkt onder meer delen van Tytsjerksteradiel, Achtkarspelen en Smallingerland.

Hierbij komt nóg een milieu-nadeel: bij de boringen en exploitatie kunnen er gaslekken optreden, waarbij het bijzonder sterke broeikasgas METHAAN in de atmosfeer komt. Dat komt vooral omdat er ‘telkens verkast moet worden. Een gas-wintraject van 20 meter is niet veel. Telkens moet een volgend traject worden opgezocht. Daartussen kan gas uit de verlaten put stromen.

1 mei 2013. De PvdA-fractie in de tweede kamer zal TEGEN proefboringen naar schaliegas stemmen. De VVD-fractie zal vrijwel zeker vóór stemmen. Met de crisis-en herstelwet onder de arm zou de minister hierin kunnen overrulen. Alleen: dan is het de vraag of proefboringen de Nederlandse of de buitenlandse werkgelegenheid substantieel zal vergroten. Milieudefensie roept het CDA, D66, de PVV, de SGP, de SP en 50Plus op om het “nee” van de PvdA tegen schaliegas te volgen.

juni 2013: De Rabobank weigert wereldwijd geld te lenen aan bedrijven die te maken hebben met de winning van schaliegas. Ook boeren die hun land verhuren aan energieconcerns met de bedoeling schaliegas uit de grond halen, krijgen daarvoor geen krediet van de bank.

Sept. 2013. Minister Kamp laat weten dat het huidige kabinet de komende anderhalf jaar geen besluit toestemming zal geven voor proefboringen naar schaliegas. Er komt een nieuwe “onderzoek” naar een geschikte locatie. (noot: welke armlastige plattelandsgemeente of politieke partij laat zich OV€RHAL€N? 22-02-2013: Schaliegas INFO ‏@ SchaliegasJa        Er zit nog 756.500 euro in ons verkiezingsfonds. Zijn er nog politieke partijen die een bijdrage kunnen gebruiken? Laat het ons weten!)

Nov. 2013: Minister Henk Kamp (Economische Zaken) houdt het veelbesproken concept van het onderzoek naar de risico’s van schaliegas geheim. Ook correspondentie tussen het ministerie en de onderzoekers blijft geheim. Kamp heeft dat laten weten aan Milieudefensie dat een Wob-verzoek (Wet openbaarheid bestuur) bij hem indiende. Milieudefensie kondigde beroep aan tegen het besluit.

Juni 2014. Nadat heel veel andere gemeenten zich keerden tegen schaliegaswinning, heeft ook de Raad van Smallingerland (Drachten en omgeving) unaniem besloten geen schaliegaswinning toe te staan.

Oktober 2014. Negen provincies en 222 gemeenten hebben verklaard tegen schaliegaswinning te zijn.

Tenslotte nog een samenvatting kwalijke kanten bij schaliegaswinning:

1. Schaliegashoudend gesteente zakt erg snel in tot 80-90% binnen drie jaren.

2. Winning is bijzonder kostbaar, vele malen duurder dan winning van olie of gas uit conventionele bronnen.

3. Fracking veroorzaakt milieuschade omdat de boorvloeistof zeer toxisch is en soms waterhoudende lagen worden verontreinigd.

4. Omdat elke bron een kleine opbrengst heeft moet in een groot veld een groot aantal boringen worden gedaan waardoor een grote schade ontstaat aan wegen en bruggen. Tot nu toe wordt deze schade niet mee-berekend waardoor uiteindelijk de belastingbetalers voor de herstelkosten opdraaien.

5. Lang niet elke boorlocatie kan een opbrengst geven.” Blind boren” geeft een enorme onvoorziene kostenpost.

Gaswinning Noord-Nederland

Gaswinning gaat ALTIJD gepaard aan BODEMDALING door AARDBEVINGEN met bovengrondse schades.
De boden zakt vertraagd in en schoksgewijs. Jarenlang tijdens en ook na het stoppen of verminderen van gaswinning gaan die inzakkingen nog door. De manier waarop kun je vergelijken met een inzakkende soufflé: aan de randen van een gebied weinig, in het midden het meest. Breukvlakken en breuklijnen ondergronds vertalen zich bovengronds in bodemdaling, schade en scheuren aan bouwwerken.

De eerste aardbeving na het begin van aardgaswinning in Noord-nederland was bijna 28 jaar geleden, op 26 december 1986. Sinds die kerstschok heeft het KNMI vele honderden aardbevingen geregistreerd in Groningen en Drenthe. Gemiddeld trilt de grond twee keer per week. De zwaarste beving, in augustus 2006 in Westeremden, had een kracht van 3.5 Richter.

13 februari 2014. Vannacht was er de zoveelste aardbeving van het gasveld rond Loppersum in N.O.Groningen. Een zware ditmaal: 3.0 Richter.

Enkele recente bevindingen over CCS (vrij hertaald).

CCS betekent Carbon (CO2) Capturing & Storage.

RE-new economy, 17 oktober 2013

De veel langzamer dan verwachte voortgang in de afgelopen drie jaar van CCS-projecten weerspiegelt de problematiek om de financiële en commerciële uitdagingen bij CCS aan te pakken .
De technologie voor berging van CO2 is niet bewezen op commerciële schaal werkbaar te zijn, zowel in de Verenigde Staten als elders. Het Energy-Department van de V.S. annuleerde al in 2008 het belangrijkste CCS-demonstratieproject.

Anno 2014 wordt nog geen promille van de CO2-uitstoot opgevangen – jaarlijks zo’n 33 miljoen ton van de 35 miljard ton die de lucht in gaat.

” Reductie van ook maar 1/10 van de mondiale CO2 -uitstoot vandaag ( minder dan 3 Gt CO2 ) zou pleiten voor de invoering van een industrie waarbij ieder jaar het volume van samengeperst gas zal moeten worden opgeslagen groter dan of gelijk aan het volume van alle wereldwijd gewonnen ruwe olie. Uiteraard zou een dergelijke technische prestatie niet binnen één generatie kunnen worden uitgevoerd ”

“Bestaande CO2-afvangtechnieken zijn niet rendabel bij grote energiecentrales. Uit economische studies blijkt dat het afvangen zal resulteren in een kostenstijging van elektriciteit met meer dan 30 % bij de nieuwe geïntegreerde vergassing gecombineerde cyclus ( STEG ) en meer dan 80 % van de kosten van elektriciteit bij overschakeling van bestaande kolengestookte centrales naar poederkool –gestookte eenheden. Bovendien zou de netto opbrengst aan elektriciteit uit bestaande installaties aanzienlijk zijn verminderd, omdat 20-30 % van de energie zou moeten worden gebruikt voor het afvangen en comprimeren CO2 ”

” Eén grote kolencentrale genereert bij een levensduur van 60 jaar het equivalent van 3 miljard vaten CO2. Dat zou een opslagruimte ter grootte van een groot olieveld vereisen. Door de druk zou dat kunnen gaan lekken of aardbevingen veroorzaken. Zelfs een zeer kleine lekkage van ruim onder 1 % per jaar zou het opslagsysteem al tot een onzinnige ” permanente opslagplaats ” maken.

“Als je praat over de hoeveelheden vloeibare CO2 voor ondergrondse opslag, dan zou overal een rode vlag moeten worden gehesen”

” Het geplande beleid met stijgende gebruik van fossiele energie zal leiden tot onomkeerbare en mogelijk catastrofale klimaatverandering. Het uitstellen van een wereldwijde duurzaamheidsactie is een foute politiek omdat voor elke $ 1 aan investeringen in schonere technologie vóór 2020 een extra $ 4,30 zou moeten worden besteed ná 2020 om de verhoogde emissies te compenseren “.

Voor CO2-opslag onder de Noordzeebodem is 100 miljoen nodig.

Juni 2014. De twee energiebedrijven E.O.N. en GDF Suez mochten van de gemeente Rotterdam een kolencentrale op de Maasvlakte bouwen als ze CO2 zouden afvangen in plaats van het in de lucht terecht te laten komen. Maar de alsnog te bouwen scheidings-installatie en opslag van CO2 daarnaast kost al meer dan € 100 miljoen.
Maar de financiering kwam niet rond, want het afvangen van CO2 maakt de kolencentrales onrendabel.

DE ZWAKSTE SCHAKEL

– Venlo 03-08-2013. Nabij het spoorwegstation staat een CO2-lekkende treinwagon. Het station is ontruimd. Van en naar Venlo rijden vanochtend geen treinen.

Bij transport, opslag en gebruik van dit levensgevaarlijke gas is er sprake van een keten. De zwakste schakel is daarbij de mens: een vrachtwagenchauffeur, een treinmachinist, een roerganger. Maar ook de techniek kent vele zwakke schakels: een lekkende ventiel, oververhitting, leidingbreuk enzovoort.

In elke fase van CCTS (de T staat voor TRANSPORT) zijn er risico’s op ontsnapping van CO2. Of dat nu ondergronds zou worden opgeslagen (Barendrecht, Noord-Nederland, Noordzee) of wordt vervoerd per CO2-tankauto, per CO2-tanktrein, per CO2-tankschip…dat maakt niet veel uit.

-In 2011 verkreeg LOCON-BENELUX een Nederlandse licentie voor treintransport. Op 2 april werd de lijn Vlissingen-Venlo geopend. Nu produceert Shell-Nederland CO2 (het ontstaat bij de productie van waterstofgas). Nu wordt CO2-gas dus getransporteerd per trein naar Venlo en verder (Emmerich?). En dat onder de kreet van CO2-besparing door inzet van electrische treinen bij passagiersvervoer.

Aardgaswinning en bodemverzakking.

Zie mijn eerdere publicatie: https://co2opslag.wordpress.com/2013/01/30/schaliegaswinning-schade-gaswinning/

Er is een rechtstreeks verband tussen aardgas- ( en zout) winning en bodemdaling met aardbevingen.
Na decennia van ontkenningen door de NAM (SHELL + ESSO) is dat gevolg pas dit jaar 2013 uiteindelijk toegegeven.

Mijn inzicht reikt zover:
1. De bodemdaling gebeurt altijd.
2. Deze verloopt vertraagd, misschien met het begin een jaar na de eerste winning tot misschien 5 jaar na stopzetting.
3. Bodemdaling gaat gepaard met aardbevingen omdat de ondergrondse bodemlagen breken en de brokken onafhankelijk van elkaar bewegen, deels naar beneden, deels naar boven.
4. De mate van verzakking en de sterkte van een beving hangt af van de mate van plotselinge schuinstand van een bodemdeel. Maar ook van de plaats in het aardgasveld. Een meting, uitgaande van een oude hoogte van een hoogtepeil in het rode gebied, zal hoogstwaarschijnlijk onjuist zijn, want de peilen zakten mee. Bodemverzakking kun je vergelijken met een inzakkende soufflé: in het midden meer, aan de randen minder. Ook in de (onderaardse) gashoudende en daarbovenliggende lagen kunnen scheuren optreden. Metingen, veronderstellingen, voorspellingen die uitgaan van niet-na-gemeten peilen IN HET AARDGASGEBIED Zijn onjuist.
5. Vanuit die scheuren kan gas en vloeistof ontsnappen (aardgas, NO2, CO2, chemicaliën bij Schaliegaswinning), het grondwater besmetten en het oppervlak bereiken.
6. De mate van bodemdaling en de meting van de bevingen moeten nauwkeurig zijn. Dat was niet altijd het geval. Als mede wordt gemeten uit inmiddels VERZAKTE PEILMERKEN dan is de meting onjuist. Een onjuiste hoogtemeting kan ook door meetfouten en een té mager meetnet een flatteus beeld geven. Bij een samengaan van bodemdaling tgv gaswinning én zoutwinning maakt het niet uit waaraan die daling te wijten is: de bodem klinkt in.

1 maart 2013. Gister verklaarde oud NAM-ingenieur Houtenbos, dat -ook na stopzetting van de gaswinning in N.W.Friesland in 2008- de bodem is blijven dalen en ipv de geschatte 8 cm wel 13 cm lager uitkomt.
Bij grotere bodemdaling dan voorgespiegeld, wordt nu niet de vergunning ingetrokken, maar de limiet voor bodemdaling wordt opgerekt, waarmee de bevolking wordt misleid.

De NAM beweerde steeds dat bodemdaling zou stoppen bij beëindiging van de aardgaswinning. Zie: http://www.waddenzee.nl/Meetrapportages_bodemdaling.2326.0.html
“Ondanks decimering van de gaswinning zet de bodemdaling tussen Tietjerk en Drachten oncontroleerbaar sterk door”.

AARDBEVINGEN IN GRONINGEN 2013.

Tot en met 9 september zijn er 92 aardbevingen gemeten. De krachtigste dertien waren:

19-01  Overschild      2,4

07-02 Zandeweer      2,7

09-02 Zandeweer      3,2

09-02 ’t Zand              2,7

11-02 Garrelsweer      2,0

15-02 Wirdum             2,0

16-03 Eemshaven       2,0

03-07 Garrelsweer      3,0

20-07 Oosterwijtwerd 2,4

16-08 Lageland            2,1

04-09 Zeerijp               2,8

Excuses om aardgas te blijven winnen (en er fors aan te blijven verdienen)

Winnen, ja dat is een goeie. Win(st) voor de NAM ( lees: SHELL & ESSO ) maar verlies voor de bevolking, speciaal in Noord-Nederland.

Hét argument voor toepassing van CCS is, dat de aardse atmosfeer zou opwarmen DOOR MENSELIJK TOEDOEN.
Hierboven een schema van de wisselingen in de aardse temperatuur, het niveau van de zeespiegel en CO2-gehalte van de atmosfeer. Het komt mij voor, dat de krachten van de natuur van oneindig grotere invloed zijn dan die van de mens. Zo te zien gaan de drie curven voorlopig alle naar een nieuw dieptepunt zoals zo’n 300 miljoen jaar geleden en NIET omhoog naar een nieuwe topwaarden.

Nederland “drijft” op de gasbel onder Slochteren. Die onderaardse rijkdom dreigt omstreeks 2025 uitgeput te zijn. Al een tijdlang zijn de aardolie-maatschappijen bezig te zoeken naar andere aardgas-voorkomens. Die kleinere velden werden gevonden én geëxploiteerd. Men is nu bezig om “goedkope en slimme” technieken te zoeken voor het kunnen ophalen van dat minder lucratief winbare aardgas zoals die restanten in uitgeproduceerde velden en schaliegas. Ook biogas uit restanten en speciale aanplant kwam in beeld. Maar: dat zijn en blijven resten die alleen tegen té hoge kosten winbaar zijn.

In Z-Drenthe wordt al STIKSTOF gebruikt i.p.v. CO2 om meer gas te winnen uit kleinere velden. Bijmenging met stikstof aan hoogcalorisch importgas is één optie, het herzien van leveringscontracten “het buitenland” op basis van een force majeure een tweede optie.

Bij het aardgas+-project in ZW-Drenthe (locaties De Wijk, gemeente De Wolden) zal, na een winperiode van 63 jaar, gedurende nog 15 jaar wat restgas kunnen worden gewonnen. Door STIKSTOF te persen in bijna-lege velden. Stikstof, zo wordt gesteld, heeft de eigenschap om het aanwezige aardgas voor zich uit te drijven. Wel wordt dat aardgas enigszins met N2 vermengd. Daarbij wordt niet in alle 27 putten gelijktijdig N2 geïnjecteerd, maar put na put. Gas-injectie zal nooit sneller kunnen dan gaswinning.

September 28, 2012 Rotterdam. Air Products (Lindegas) heeft de bouw aangekondigd van een luchtscheidings-installatie voor de Nederlandse Aardolie Maatschappij B.V. (NAM), een joint venture tussen Shell en Esso. De installatie, die naast het De Wijk-gasveld bij Hoogeveen in Drenthe wordt geplaatst, wordt naar verwachting zomer 2013 in gebruik genomen. De unit wordt gebouwd voor de levering van STIKSTOF voor de winning van aardgas uit kleine velden, waar nog circa 10% in zit. De stikstof wordt onder hoge druk in het gasveld geïnjecteerd, waardoor het resterende aardgas gemakkelijker te winnen is. Zie: http://www.airproducts.com/company/news-center/2012/09/0928-air-products-to-supply-nitrogen-to-nederlandse-aardolie-maatschappij-for-extracting-gas-dutch.aspx

Het gebruik van stikstof om daarmee een restje aardgas uit een uitgeproduceerd veldje te kunnen winnen is navenant aan het gebruik van CO2. Er zijn grote nadelen aan verbonden. Een voordeel is wel, dat- door ONDERGRONDSE vermenging met stikstof- er bovengronds minder N2 aan het aardgas behoeft te worden toegevoegd. Normaal bij huishoudelijk gebruik is dat 14% N2. (Vermenging van aardgas met CO2 is juist een nadeel).

MAAR….ook déze techniek kost extra energie omdat stikstof moet worden gefabriceerd (zie hierboven) en omdat er veel stikstof in het veld achterblijft. N2 vervangt namelijk het aardgas dat extra wordt gewonnen minus die 14% toegevoegde stikstof.

MAAR…Deze techniek zou de weg kunnen vrijmaken om ALSNOG CO2 te injecteren in de Noordelijke bodem.
MAAR…Deze techniek lijkt op fracking, gaswinning uit schaliegas.

-Bij de huidige roep om aardgaswinning te beperken (in de hoop om zo ook het aantal bevingen en de kracht ervan te verminderen) blijft de huidige vraag én de winterse piekbelasting daarbij. De vraag is nu ook of er ’s zomers meer geproduceerd zou kunnen worden om dat overschot te kunnen opslaan voor winters gebruik. Waar opslaan dan? … en waarin? In lege zoutkoepels? In een aquifer? Hoe zit het bv met de geplande opslag in een leeg aardgasveld bij Bergen Noord-Holland?

Juli 2014. Hier een excuus om vervuilende KOLEN-centrales te blijven gebruiken en zelfs nieuwe te bouwen. Met 300 miljoen €uropese steun: Verenigd Koninkrijk – White Rose – Carbon Capture and Storage (CCS)

Dit project betreft de bouw en exploitatie van een volledige CCS-keten, waaronder een kolencentrale CO2 gaat afvangen, via onshore en offshore pijpleidingen gaat transporteren naar een offshore-opslag. De nieuwe oxyfuel kolencentrale voor CO2-verwerking en -compressie zal worden gebouwd op de Drax elektriciteitscentrale site nabij Selby, Engeland.

De technologie zou 90% van de CO2-uitstoot van de kolencentrale–gemiddeld 1,8 miljoen ton CO2 per jaar– moeten afvangen. De afgevangen CO2 wordt door een korte pijpleiding worden getransporteerd naar een grotere pijpleiding  en geïnjecteerd in een offshore opslagveld in de zuidelijke Noordzee.

EEN KLAMP VAN KAMP

Nederland “drijft” op de gasbel onder Slochteren. Nederland is een rijk land. De welvaartstaat wordt grotendeels overeind gehouden doordat aardgasbaten (deels) naar de staat vloeien. Medio februari 2013. De Groninger burgemeesters gaan voor de tweede maal met Minister Kamp praten over een mogelijkheid om gaswinning (en daarmee de kans op aardbevingen) te verminderen. Den Haag wil eerst het onderwerp bestuderen. Ook op manieren om bebouwing te versterken moet nog doorgestudeerd worden. Tja…aardbevingveilige woningen hebben we hier in de delta niet. Wat wordt het dus? Worden de gedupeerde woning-eigenaren afgescheept met een noodreparatie van de gescheurde muren?
Ja…er wordt op GESTUDEERD. Een viertal bebouwingen van verschillende aard worden uitgezocht en onderzocht. En dan wordt gekeken hoe bij aangemelde gevallen een stut, een extra balkje of een klamp over een scheur kan worden aangebracht. En dan is de vraag of de financiering uit de NAM-winsten of de Rijks-aardgas-baten-pot wordt gedaan.

Wat zoden aan de Noordelijke dijken zou zetten is beperking van de winning van NEDERLANDS gas (dat hebben we zelf nodig om op te koken en om ons te verwarmen) voor export. Bestaande contracten moeten worden opengebroken (farce majeur). Ooit zijn langlopende contracten afgesloten en is ons gas met onjuiste argumenten voor een appel en een ei (nou ja, 6 guldencent per m3) aan het buitenland verkwanseld. En zal heel Nederland ALLE GASAPPARATEN straks moeten ombouwen omdat het Russische gas daarvoor ongeschikt is? Of zal er NÓG meer STIKSTOF aan ons aardgas worden toegevoegd, waardoor het een lagere calorische waarde krijgt, en het langer duurt voordat water warm genoeg is, waardoor wij meer m3 moeten gebruiken en wij meer moeten betalen?

EXCUSES OM DOOR TE GAAN MET KOLENSTROOM
Door winning (en verspilling) van SCHALIEGAS in de V.S. zijn kolen ook in Europa een stuk voordeliger geworden. Daar kunnen de pasgebouwde en nog af te bouwen GASGESTOOKTE centrales niet tegen concurreren. Dus worden ook in Nederland steeds meer steenkool gebruikt voor energie-opwekking. Daarbij wordt nog steeds alle CO2 de atmosfeer ingeblazen. Beperking van stroom-opwekking met aardgas kan een smoes zijn voor een nóg meer kolenstroom en CO2-vervuiling. Vergroting van het aardgasgebruik voor stroom-opwekking kan een excuus zijn voor sluiting of het ongebruikt laten van kolencentrales en een versnelde winning van schaliegas. De huidige lage prijs van CO2-EMISSIERECHTEN is een rem op de ontwikkeling van schone energie-opwekkingstechnieken.

Een snelle productie van schaliegas is de oorzaak dat één bron uitgeput raakt, waarna opnieuw moet worden geboord, wat duur en energie-intensief is. Ook de export van het gas, in vloeibare vorm (LNG), een controversieel thema in Amerika, zal de prijs verder opdrijven tot minstens het drievoudige van de hedendaagse lage prijs. Het wordt daarbij steeds duidelijker welk een verwoestende ecologische schade grootschalige schaliegaswinning kan veroorzaken.

CO2-opslagveld of CO2-slagveld ?

CO2 is een dodelijk gas. Ja, mens en dier ademen het uit en in, en planten gedijen er goed mee, maar bij CCS gaat het om OPSLAG in grote hoeveelheden. Opslag én transport van bijna 100% geconcentreerd gas en dat onder hoge druk.
Transporten per tankwagen, tanktrein en tankboot zijn meerdere malen als optie genoemd. En dát maakt CCS extra gevaarlijk.
Heel vaak is er sprake van filevorming door GEKANTELDE vrachtwagens. Ook een CO2-tanker kan betrokken zijn bij een botsing. Het gecomprimeerde CO2 wordt onder hoge druk in tankwagens vervoerd. Een lekkende CO2-tankwagen op een volle snelweg zou een ramp veroorzaken. Een terroristische aanslag op een paar meter van een duizenden kilometerslange CO2-transportleiding is voorstel- misschien zelfs voorspelbaar. Hoog- en middelgeconcentreerd CO2 is dodelijk binnen enkele minuten: vluchten kan niet meer. Hulpverleners kunnen het slagveld niet bereiken omdat (auto)motoren zuurstof nodig hebben. En dát wordt door CO2 juist verdreven.

Het is niet alleen, dat CO2 een agressief gas is, maar het is chemisch beslist niet inert. Dat betekent dat het gas onder de transport- en injectie-omstandigheden het metaal van van transportwagens, – leidingen, – injectiebuis inclusief de afsluiters en ventielen en het cement in de injectieschacht kan aantasten. Die aantasting zal leiden tot oxidatie (roesten), poreusheid en dus tot lekkages.

De bijna-ramp bij Mönchen-Gladbach zou een teken moeten zijn om te besluiten om CO2 niet op te slaan. Omdat uitstoot in de atmosfeer ook geen optie is, zou alles op alles moeten worden gezet om te komen tot reductie van CO2-uitstoot.

AARDBEVINGEN

Bij gaswinning is er het risico van aardbevingen: hoe meer gas uit een veld gewonnen wordt, des te meer zal het gebied kunnen inzakken, des te krachtiger zullen de aardbevingen zijn. Als het maandelijkse aantal aardbevingen gelijk blijft, zal het totaal in 2013 kunnen uitkomen op 164. Dat zou veel meer zijn dan voorheen, toen het jaarlijkse gemiddelde net onder de honderd aardbevingen uitkwam.
De schade zal dan niet beperkt zijn tot gebouwen en landerijen, maar ook zullen transportleidingen van aardgas en CO2 ermee te maken hebben. Met een zachte afdekking van die lange transportleidingen zal de schade daarvan erg meevallen, maar juist bij de aansluiting van een leiding in een (massief en onderheid) schakelstation kunnen de daar aangesloten buizen knappen, waarbij dan aardgas én/of het geconcentreerde en dodelijke CO2-gas vrijkomt.

ER GEBEURT STEEDS MEER ONDER GRONINGEN

EINDELIJK EEN GOEDE OPLOSSING VOOR DE CO2-PROBLEMEN?

Van probleem wordt CO2 opeens (een deel van) de oplossing. Op de Universiteit van Texas zetten wetenschappers CO2 om in biobrandstof met behulp van zonlicht.

De Texaanse onderzoekers maakten daarvoor heel erg dunne draadjes van koperoxide (CuO), en gaven die een coating van een andere soort koperoxide, Cu2O. Deze draadjes vormen nu een zogenaamde halfgeleider: een materiaal dat het midden houdt tussen een geleider en een isolator. In combinatie met zonlicht kan deze halfgeleider CO2 omzetten in methanol ( CH3OH )
Deze alternatieve reactie is tussen koolstofdioxide en waterstofgas. Er is dus WATERSTOFGAS voor nodig. En dat moet worden gemaakt. En dát kost energie. En: bij de waterstofproductie bv bij SHELL-PERNIS ontstaat juist CO2. En dát moest bij Barendrecht en in het Noorden ondergronds worden opgeslagen.

Dit is niet de eerste methode voor het omzetten van CO2 in methanol, maar bestaande methoden zijn duurder en werken alleen bij hoge druk en temperatuur. Dat kost veel energie. Daarbij zijn er bij de meeste bestaande methoden giftige of zeldzame elementen zoals cadmium en tellurium nodig.

CO2 omzetten in methanol is niet alleen aantrekkelijk voor het verlagen van de CO2-uitstoot, maar ook omdat methanol veel toepassingen kent. Het kan worden gebruikt als brandstof maar ook als grondstof voor de chemische industrie.

– See more at: http://www.duurzaambedrijfsleven.nl/51049/texanen-toveren-biobrandstof-uit-co2/#sthash.E7uOsY2Y.dpuf

GRONINGEN beeft: AARDBEVINGEN, VERZAKKINGEN, SCHADE door de gaswinning.

De afvang en opslag van CO2, kortweg CCS (Carbon Capture and Storage) heeft zich nooit in een grote populariteit mogen verheugen. Zonnecellen op het dak zijn knuffelbaar en sexy, maar wie pleit voor CCS is een zonderling. Het CATO-programma ontwikkelde niettemin tegen de stroom in de optie verder, en Rotterdam bombardeerde CCS tot speerpunt van het Rotterdam Climate Initiative. De helft van het Rotterdamse CO2-doel moet via CCS worden gehaald.

Jaarlijks wordt 50 miljard kuub aardgas gewonnen. Onlangs kwamen de bewoners rondom het Groningse plaatsje Loppersum in het geweer. Sinds het begin van de winningen zijn 5000 aardschokken geregistreerd. De NAM, het bedrijf dat gas uit de Groningse bodem haalt, heeft decennia lang ontkent dat de gaswinning aardbevingen veroorzaakt. Maar al in de jaren zeventig begon de bodem onder de provincie te ‘werken’ als gevolg van de boringen. Huizen scheurden, het aantal aardbevingen nam toe.

8 februari 2013. In de provincie Groningen zijn donderdag rond middernacht twee aardschokken geweest. Epicentrum: er zijn schokken gevoeld in ZANDEMEER, Uithuizen, Kantens, Westeremden en Garsthuizen. Volgens het KNMI hadden de aardbevingen een kracht van 3,2 en 2,7. Het Euro-Mediterraans Seismologisch Centrum meldde eerder een kracht van 3,6. Daarmee zou het de zwaarste schok ooit in het noorden van het land zijn.
Gemeente Loppersum, 9 februari 2013. ALWEER EEN BEVING, een na-beving met een kracht van 2,7. Gemeente Loppersum, 11 februari 2013. Vandaag zelfs DRIE naschokken, één lichte nabeving met een kracht van Rigter 2,0 en twee van 1,8.
11-02-2013: Veel onrust in Groningse bodem: 8 schokken in 5 dagen

Seismologen zijn verrast door de grote onrust in de Groningse bodem. Sinds vorige week donderdag werd Groningen getroffen door acht kleine en grote aardschokken.
Woensdag 13 februari. Nóg een naschok ( bij Losdorp, 1,8 op de schaal van Rigter).
Vrijdag 15 februari. De bewoners van het N.Groningse WIRDUM werden opgeschrikt door een bevingt 2,0 op de schaal van Rigter.
Zondag 17 februari. Om 01.06 uur zondagnacht was er een aardbeving met een kracht van 1.9 op de Schaal van Richter. Het epicentrum lag bij Nieuwolda.
Volgens het KNMI zijn er dit jaar al 27 aardbevingen en trillingen in Groningen geweest. Ze variëren in sterkte van 0.6 t/m 3.2 op de Schaal van Richter.

HOUDT HET DAN NOOIT OP?

Deze week werd bekend gemaakt, dat de bodemdalingen bij gaswinning en de heftigheid van de bevingen groter waren en worden dan eerder voorgespiegeld en aangenomen. De kracht van een beving kan oplopen van 3.9 naar 5 op de schaal van Richter. Bij elk vol punt meer zal de schade dan vertienvoudigd zijn: dus bij de huidige schades bij bevingen categorie 3 naar toekomstige met categorie 5 is de schaderisico HONDERDVOUDIG.

Het ministerie kwam deze week opdraven met een toezegging van € 100 miljoen om huizen beter te beschermen tegen aardbevingen. Maar de Partij voor het Noorden vindt dat dit minimaal € 600 miljoen moet worden. Ook de waterschappen komen in touw. Dijkgraaf Middel: “bij een forse aardschok raakt de hele waterhuishouding in Groningen en een deel van Drenthe ontregeld. Dijken kunnen ook verzakken, breken en grote gebieden kunnen overstromen” *)

Om dat risico (bevingen en schade) terug te brengen zou volgens wetenschappers zo weinig mogelijk gas moeten worden gewonnen. Of liever: helemaal NIETS meer. Aardbevingen t.g.v. gaswinning of zoutwinning gebeuren niet zo geleidelijk als de winning, maar schoksgewijs. Er wordt blijkbaar een spanning opgebouwd die zich vele maanden ná een piek in de winning zal ontladen. Aardbevingen vinden in Nederland plaats in de nabijheid van BREUKEN in de onderaardse formaties op de DIEPTE VAN DE GASWINNING en TENGEVOLGE VAN DE GASWINNING. Aardbevingen tonen dus het ontstaan en de aanwezigheid van die breuken aan. Een relatief zwakke beving op deze diepten van 2-3 kilometer kan een groot impact hebbem.

Minister Kamp van EZ stelt echter dat de staatskas bij 20% minder aardgasinkomsten zo’n € 2.2 miljard lichter zal zijn. Stoppen met winning is geen optie. Een afbouw van 50 miljard naar 20 miljard in 2027 zou wel kunnen, maar -stelt Kamp- het gas is nodig om de bebouwing te verwarmen en om erop te koken. *)

– Juist. AARDGAS uit eigen land is nodig voor verwarming en om er op te koken. Gasfornuizen en andere apparaten op gas werken alleen op Nederlands gas. Vermenging met biogas, aardgas van mindere kwaliteit uit het buitenland is al een crime omdat ALLE APPARATUUR (kookplaten, C.V.-branders enz) dan moeten worden aangepast of vervangen.
– Juist. VERKWANSELING aan het buitenland is een crime: het Nederlandse aardgas raakt zo in snel temp op. Omdat de bel bij Slochteren uitgeput raakt, steeds minder gasdruk geeft en gas uit kleine velden lastiger winbaar is, moeten we zuinig zijn.
– Affakkeling ( het verbranden van aardgas) is een crime ook omdat het de atmosfeer vervuilt met verontreinigingen én met WARMTE. En tóch was er een langdurige, grote affakkeling te zien (en te voelen) onder Dokkum. Tot nu is de vraag onbeantwoord HOEVEEL aardgas zo verkwist is en hoeveel CO2 het affakkelen in de atmosfeer heeft gebracht.

De aardgas-productie verminderen?
Nou, de gaswinning is juist opgeschroefd, van 20 miljard kuub per jaar in 2000 naar ongeveer 50 miljard kuub per jaar in 2011. Hierdoor is het aantal aardbevingen in het wingebied flink toegenomen: in de periode van 1991 tot 2002 vonden gemiddeld 4 aardbevingen per jaar plaats met een magnitude hoger dan 1.5, in 2011 waren het er al 28. Al met al is de grond dus aanzienlijk meer gaan bewegen, waarmee ook de kans op een hevige aardbeving ook toeneemt.
De vraag is dus ook: WAAROM is de productie verhoogd? Om ONS GAS (straks broodnodig om op te koeken en om de woning te verwarmen) aan het buitenland te kunnen verkwanselen? Waarmee Nederland binnen afzienbare tijd 100% afhankelijk zal worden van gasleveranties uit het buitenland?

*) aardbevingen, zoals de recente van 7/8 februari 2013 op 3 kilometer diepte, komen niet toevallig voor in aardgasvelden. Zie bv.:http://www.knmi.nl/cms/content/111711/aardbevingen_in_groningen
De aardlagen boven een leeggezogen aardgasveld zullen zich gedragen als een ingezakte soufflé. De gasdruk in het veld valt weg, de druk van bovenaf door het gewicht van 2-3 kilometer aardmassa zal ervoor zorgen dat de gashoudende laag wordt samengeperst: het gevolg is een on-omkeerbare structuurverandering van de diepe ondergrond. De aardlagen zullen worden gebroken en krijgen een andere ligging. Op veel plaatsen in het buitenland zijn dergelijke formaties bovengronds te zien: de lagen liggen schots en scheef met ontelbare breuklijnen. Langs de VERTICALE BREUKVLAKKEN kan het eerst opgesloten gas ONTSNAPPEN. Dat geldt ook voor de “boorspoeling”, de bij fracking gebruikte chemicaliën. Een verwachting, dat een eerdere bovengronds zichtbare ligging te herstellen zou zijn door in een uitgeproduceerd gasveld CO2, stikstof, schuim of chemicaliën te pompen, moet naar het Rijk der Fabelen worden verwezen.

Het is aannemelijk dat breuken zoals bovengronds overal zijn waar te nemen ook ondergronds voorkomen. Dergelijke breuken kunnen ontstaan bij aardgaswinning doordat de inwendige druk wegvalt.

12-02-2013: De tweede kamer wil een tweede debat over aardbevingen en gaswinning in Groningen.

*) Ja. Dus niet om er electriciteit mee te maken en om het aan het buitenland te verkwanselen.
TE KOOP: ONTWERP VOOR EEN AARBEVINGBESTENDIGE & OVERSTROMINGSBESTENDIGE WONING.

OPSLAG CO2 ( nieuws)

Ruim 6.000 mensen maakten bezwaar tegen de vergunning op basis van de Natuurbeschermingswet voor de bouw van de grootste kolencentrale van Nederland aan de Waddenzee. Een handjevol belangenorganisaties is uitgenodigd voor de hoorzitting op 26 oktober, maar bijna alle 6.000 particulieren die bezwaar maakten komen van een koude kermis thuis omdat het ministerie vindt dat een kolencentrale alleen mensen op maximaal 1,5 kilometer afstand aangaat.

Kolencentrale schaadt alleen mensen binnen 1,5 km In de brief van M. van Dijk van het ministerie van Economische zaken, Landbouw en Innovatie staat de volgende overweging: “Op grond van de Algemene wet bestuursrecht kan uitsluitend degene wiens belang rechtstreeks wordt geraakt door een besluit bezwaar maken tegen dat besluit. Ik ben van mening dat alleen degenen die wonen of zijn gevestigd binnen een afstand van 1,5 kilometer van het terrein waarop de centrale wordt gebouwd, rechtstreeks in hun belangen worden geraakt.”

Volgens het ministerie hebben dus alleen mensen die binnen 1,5 kilometer van de Eemshavencentrale wonen er last van. Het lijkt er dus op dat alleen de 3 dichtstbijzijnde boerderijen ‘belang’ hebben bij het wel of niet doorgaan van de centrale. De mensen uit dorpen als Oudeschip, Nooitgedacht, Spijk, en Roodeschool mogen niet klagen van het ministerie, omdat zij 2 tot 4 kilometer van de centrale wonen. Van de ruim 6.000 bezwaren zijn er dus in ieder geval 5.997 afgekeurd.

Wat verder opvalt in de verklaring van het ministerie is het woord “mening”. De grens van 1,5 kilometer is nergens anders op gebaseerd dan de ‘mening’ van M. van Dijk van het ministerie van EL&I.

CO2 Eemshavencentrale houdt zich niet aan de 1,5 kilometergrens. De kolencentrale die RWE/Essent aan het bouwen is stoot naar schatting even veel CO2 uit als 2 miljoen auto’s. Die CO2 zal grotendeels in de lucht verdwijnen en zich daarmee niet aan de 1,5 kilometer-grens houden.

Er zijn nog steeds plannen om een deel van de CO2 van de centrale, via een hele dure techniek, die we belastingbetaler betaalt, op te vangen en onder de grond te stoppen. Het ministerie en Essent wilden dat onder Boerakker (55 kilometer), Sebaldeburen (50 kilometer) en Ekehaar (70 kilometer) doen. Maar na protesten van de Drentse en Groningse bevolking is dat ‘voorlopig’ van de baan.

Nu is het plan om die CO2 onder de Noordzee te pompen, bijvoorbeeld ten Noorden van de Duitse Waddenzee.

Stikstofoxide, fijnstof en zware metalen houden zich ook niet aan 1,5 kilometergrens De Eemshavencentrale gaat straks minimaal 400.000 kilo fijnstof en grote hoeveelheden stikstofoxide per jaar uitstoten. Die stikstofoxide komt voor een flink deel, afhankelijk van de windrichting, terecht onder de rook van de centrale: in de Waddenzee, op Borkum, in Ost-Friesland, en in heel Noord-Nederland.

Ook zal de centrale straks elk jaar naar schatting de volgende zware metalen uitstoten:

• 500 kg cadmium
• 1000 kg arsenicum
• 500 kg thallium
• 2000 kg nikkel
• 600 kg kwik
• 6000 kg lood

En die metalen komen op het land terecht, op akkers, in zee en in de achtertuintjes van de mensen uit Grijpskerk, Winsum, Peize, Groningen, Zuidlaren, Bedum, Loppersum, Emden, Leer, Norden en op Schiermonnikoog, Rottummeroog en Borkum.

Hoorzitting op 26 oktober Gelukkig zijn een aantal bezwaarschriften wel ontvankelijk verklaard. Zo zullen een kleine 20 overheidsinstanties, boerenorganisaties, regio’s, en milieorganisaties op 26 oktober hun bezwaren toelichten tijdens de hoorzitting op het provinciehuis in Groningen. Ook co2ntramine zal daar spreken.

Het ministerie en de provincies Groningen, Friesland en Drenthe willen de bezwaren van die 6000 particulieren dus niet aanhoren. Maar die mensen zijn natuurlijk wel van harte welkom om aanwezig te zijn bij de hoorzitting op de tribune en voor de deur van het provinciehuis om op die manier nogmaals aan te geven dat we het er niet mee eens zijn dat RWE anno 2012 de grootste en meest vervuilende kolencentrale van Nederland bouwt!